[Nettime-nl] Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

[rinihartman@paradigmshift.nl <rini@paradigmshift.nl>]

Bron: http://www.antenna.nl/ravage/index.htm


Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Wederopbouw in het post-Blauwe Aanslag tijdperk

De wonden zijn gelikt, maar nog niet geheeld. Tegendraads Den Haag
verkeert ruim anderhalf jaar na de ontruiming van de Blauwe Aanslag nog
steeds in een licht ontredderde toestand. De sloop van het pand was voor
velen een traumatische ervaring, maar al snel werd de draad weer opgepakt
en borrelen nieuwe initiatieven uit de brokstukken omhoog.

Tekst Joop Ankerman Foto's Joris Wijsmuller

Het terrein aan het Buitenom, ruim 23 jaar lang het bruisende middelpunt
van de Haagse tegencultuur, ligt momenteel nog steeds braak. Op een blinde
muur aan de rand van het terrein is met blauwe verf een hartenkreet
gekalkt: 'Ik mis de Blauwe'. In een ander handschrift eronder: 'Ik
ook'.
De hele maand juni heeft Theatergroep Drang op de puinhopen van de Aanslag
het theaterstuk 'Feelin' Blue' opgevoerd. Cynisch genoeg gesponsord
door
de projectontwikkelaars die er appartementen willen bouwen. 'Comfortabel
wonen op een historische plek', aldus de advertentie in het
programmaboekje van het theatergezelschap. De bouwvergunning is verleend,
maar de realisatie van de beloofde appartementen in het
'Rozenburgkwartier' zal nog een aantal jaren op zich laten wachten. De
ontwikkelaars kampen met een kopersboycot.

Teringfascist

De ontruiming van woon-werkpand de Blauwe Aanslag op 3 oktober 2003 door
450 politiemensen leverde bijna honderd arrestaties op. Diezelfde nacht
nog werd gestart met de sloop. Een jaar later, vlak voor de opening van de
tram- en parkeertunnel onder de Grote Marktstraat, was het Buitenom
verbreed tot vierbaansweg.

De bedoeling van de hele operatie was om de binnenstad te ontlasten van
doorgaand autoverkeer. Maar wat blijkt: de Haagse binnenstad is verstopter
en vervuilder dan ooit. Zodanig dat bewoners uit het centrum samen met
Milieudefensie de gemeente voor de rechter hebben gedaagd vanwege de
moordende luchtkwaliteit.

Duidelijk is wel dat de milieubeweging in Den Haag flink is opgebloeid.
Vooral het Haags Milieucentrum is fanatiek bezig met straatacties,
debatten, lobbywerk, juridische procedures, publicaties en het mobiliseren
van verzet tegen allerlei gemeentelijke plannen. De acties tegen de
slechte luchtkwaliteit halen regelmatig de landelijke pers.
Lokaal ontstond flinke beroering toen een flyeractie tegen het dampende
autoverkeer uitmondde in bruut geweld van het parate peloton van de
mobiele eenheid. De directeur van het Haags Milieucentrum en het raadslid
van de Haagse Stadspartij werden daarbij gearresteerd en in een politiecel
gegooid. Een derde arrestant maakte de rel compleet door de
fractievoorzitter van de PvdA op een internetforum uit te maken voor
'teringfascist', omdat deze de arrestaties had goedgepraat. Het
onderzoek
van het Openbaar Ministerie naar smaad en belediging heeft nog weinig
opgeleverd.

Biertje

Repressie is tegenwoordig het sleutelwoord in Den Haag. Een biertje
drinken of een jointje roken in het park resulteert consequent in een
prent. Alcohol-, samenscholings-, rondhang-en skateverboden leggen in
steeds hoger tempo de levendigheid van de stad aan banden.

Het Spuiplein naast het IJspaleis (volksnaam voor stadhuis -red.), dat is
uitgegroeid tot de levendigste jongerenontmoetingsplek in de stad, dreigt
eveneens tot nogo-area te worden uitgeroepen. De vele streetskaters,
bikers en capoeiradansers op dit plein zijn het nu zat en voeren actie
tegen het gemeentebestuur.


Flyeracties bij slagerijen, demonstraties tegen de Irak-oorlog bij de
Amerikaanse ambassade, de AFA-demonstratie tegen de NVU; steeds weer
blijkt het recht op demonstratie door burgemeester Deetman en korpschef
Bouman opzij te worden geschoven en worden mensen die hun mening uiten de
politiecel ingesmeten. Om vervolgens door de rechter weer vrijgesproken te
worden. De verontwaardiging hierover bij advocaten, activisten en lokale
politici groeit. Na de zomer verschijnt er een rapport over het
demonstratierecht in Den Haag.

Underground

Het zal de lezers van Ravage vast niet zijn ontgaan. Den Haag komt vrijwel
niet meer voor in de uitgaansagenda's van de alternatieve media. Maar
schijn bedriegt. Undergroundzaaltjes als de Vloek, SCSI, de Garage en
Dystopia programmeren volop spetterende nationale- en internationale acts
uit het undergroundcircuit. Alleen mag het niet meer openbaar aangekondigd
worden van de gemeente.

Na diverse politie-invallen bij de genoemde zaaltjes worden aankondigingen
van optredens niet meer geflyerd of gepubliceerd. Maar via mailinglijsten
en mond-tot-mond reclame weet het publiek nog steeds goed de weg te vinden
naar de onverwoestbare Haagse underground.

Dat die underground internationale faam heeft en van belang is voor de
stad, is inmiddels ook doorgedrongen tot delen van het gemeentebestuur.
Ambtenaren van de dienst Cultuur, de dienst Economie en de dienst
Stedelijke Ontwikkeling overleggen tweemaandelijks met een groot
gezelschap betrokkenen bij Haagse broed- en vrijplaatsen. Problemen die
door Deetman's doorgeschoten zero-tolerance aanpak, danwel treiterende
ambtenaren, dreigen te ontstaan worden in het overleg waar mogelijk
getackeld.

Ook wordt gezamenlijk gewerkt aan een toekomstvisie over de creatieve stad
en een gemeentelijke broedplaatsnota. Leegkomende gemeentelijke panden
gaan niet meer automatisch naar antikraakbedrijf Ad-Hoc, maar worden nu
eerst ter beschikking gesteld aan broedplaatsinitiatieven.

Verder is er een subsidieregeling in het leven geroepen voor culturele
activiteiten in broedplaatsen en voor het legaliseren van gekraakte of
anti-kraakbroedpanden komt langzaam wat meer geld ter beschikking.
Opmerkelijk hierbij is dat krakers en anti-krakers gezamenlijk optrekken
in het overleg met de gemeente.

Vrede en dieren

De Haagse vredesbeweging kreeg een flinke klap te verwerken toen Gerard
van Alkemade vorig jaar plotseling overleed. De drijvende kracht achter
het Haags Vredesplatform wordt node gemist. Desondanks zijn er de
afgelopen tijd een aantal aansprekende acties gevoerd zoals het kort
geding tegen de Staat vanwege het bezoek van George Bush aan Nederland.

De eis om Bush te arresteren vanwege het Amerikaanse optreden in
Afghanistan en Irak was volgens de Haagse rechtbank een politieke kwestie
en dreigde de goede betrekkingen tussen de VS en Nederland op te blazen.
Het hoger beroep loopt intussen.

Verder werd in het Haagse gedemonstreerd tegen onder andere de leverantie
van Nederlandse korvetten aan Indonesië en het kabinetsbesluit om de
kerncentrale in Borsele langer open te houden. En tenslotte werd
burgemeester Deetman met enige moeite overgehaald om zich achter het
manifest 'Mayors for Peace' te scharen. Dit initiatief is onderdeel van
een internationale campagne voor een kernwapenvrije wereld.

De Haagse dierenrechtenorganisaties hebben vooral te kampen met toenemende
repressie. Justitie pakt actievoerders tegen het BPRC-primatencentrum hard
aan en maakt de organisatie EDEV (Een Dier Een Vriend) bij vrijwel iedere
demonstratie of flyeractie het leven flink zuur. Uit Kamerstukken is
gebleken dat justitie bewust een harde ontmoedigingscampagne voert tegen
de Haagse dierenrechtenactivisten.
Lokaal werd een succesje geboekt met de acties rond misstanden op de
Haagse kinder- of stadsboerderijen. De actiegroep 'Zorg voor Dieren'
bracht aan het licht dat de gemeente veel dieren naar de slacht liet
voeren zodra hun aaibaarheidsfactor niet meer zo optimaal is. Uiteindelijk
hebben een aantal dierenrechtenorganisaties samen met een drietal
politieke partijen een raadsvoorstel opgesteld om dierenwelzijn centraal
te stellen op de stadsboerderijen. Het voorstel is onlangs unaniem
aanvaard, waarmee het fokken, het stallen en veel andere zaken voortaan op
een diervriendelijke manier plaats zullen vinden.

Vete

Met de sloop van de Blauwe Aanslag verdween één van de laatste
vrijplaatsen uit het ontsmette centrum van de stad. Het vervangende pand
'De Grote Pyr' bevindt zich buiten het centrum in de Zeeheldenbuurt. Het
heeft een aantal Aanslag-activiteiten voort kunnen zetten, maar de nieuwe
bedrijven- en woongemeenschap laat vooral veel nieuwe gezichten en
activiteiten zien, zoals het Van Kinderenmuseum, het vegetarisch eetcafé
de Hagedis en de undergroundkelder Dystopia.

Door de nasleep van de vete tussen de Blauwe Aanslag en de gemeente zijn
de aankoop en renovatie van de Grote Pyr nog steeds niet afgerond. Na de
ontruiming van de Aanslag blokkeerde de gemeente de toegezegde
verhuiskostenvergoeding en dreigde met een schadeclaim, waarop de bank
moeilijk ging doen over de toegezegde hypotheek.
In een eerste uitspraak van de rechtbank zijn de claims van de gemeente
van tafel geveegd en binnenkort hopen beide partijen een streep te kunnen
zetten achter het jarenlange gekrakeel. Het taaie verzet tegen sloop
middels procedures en acties, gecombineerd met het mediaspektakel
daaromheen, heeft vooral het gemeentebestuur een ernstig trauma bezorgd.

Grimmig

Terwijl de gemeente dacht dat al het Haagse verzet gebroken was met een
nieuw pand en een flinke zak geld, verliep de ontruiming van de Blauwe
Aanslag toch nog behoorlijk grimmig. Deetman verscheen na afloop aangedaan
voor de tv-camera's en verklaarde de subcultuur van de Blauwe Aanslag
nooit te hebben begrepen. Met veel spierballentaal, onder ander vanuit de
Tweede Kamer, werd geschreeuwd dat alle ontruimingskosten verhaald zouden
worden op de arrestanten.

Uiteindelijk is daar niets van terecht gekomen. Uit wraak werd wel Radio
Tonka uit de lucht gehaald nadat de Haagse vrije radiozender enige tijd na
de sloop van de Blauwe Aanslag de uitzendingen hervatte vanuit kraakpand
'De Illusie'. Haagse ambtenaren en wethouders laten overigens niet na om
geregeld voor het inperken van inspraak en bezwaarmogelijkheden te pleiten
en verwijzen dan steevast naar het Blauwe Aanslag-slagveld.
De juridische strategie van de krakers heeft tot groot chagrijn van de
gemeente veel navolging gekregen in de stad, met als gevolg dat de
megaplannen voor het nieuwe ADO-stadion, het winkel- en uitgaanscentrum
Spuimarkt en de nieuwe ministeries in het Wijnhavenkwartier door de
rechter zijn geschorst.

Ontruimingsdans

Een interessante kraakactie was vorig jaar de bezetting van de garage
achter het Duinwaterleidingbedrijf aan het Buitenom door bewoners van het
Spijkermakerskwartier. De buurt - toch al aangeslagen door het verlies van
de Blauwe Aanslag - protesteerde hiermee tegen de dubieuze aankoop van het
gebouw door het landelijk partijbureau van het CDA.

Toevallig vond de kraak plaats in de week dat het CDA de pers haalde met
een parlementsmotie waarin gepleit werd voor een kraakverbod. Na een
ontruimingsvonnis is de garage onlangs verlaten. Ook een dozijn gekraakte
hofjeswoningen aan het Hoge Zand werd vorig jaar ontruimd, omdat de
eeuwenoude huisjes nog geen jaar leeg zouden hebben gestaan. Eén van de
huisjes bleek wél lang genoeg leeg te staan en kon zodoende de
ontruimingsdans ontspringen. Eromheen staan de ontruimde woningen nog
steeds dichtgetimmerd te wachten op de beloofde renovatie.
Hoewel er in Den Haag duizenden sociale woningen worden dichtgetimmerd om
uiteindelijk gesloopt te worden, bestaat hiertegen weinig georganiseerd
verzet. Bewoners in de sloopwijken Duindorp, Spoorwijk, Transvaal en
Zuid-West morren wel, maar weten geen vuist te maken. Alleen in de wijk
Rustenburg zijn wat sloopwoningen gekraakt, die inmiddels een om-niet
status hebben.

Heet hangijzer blijft vooral de Zwarte Madonna, de woonkazerne van
architect Carel Weeber vlakbij het Centraal Station, die gesloopt zou
moeten worden voor nieuwe wolkenkrabbers (140 meter hoog) ten behoeve van
de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie. Van de oorspronkelijke
700 bewoners van de Zwarte Madonna zijn er nog 17 over die hardnekkig
verzet plegen. Momenteel is het wachten op de uitspraak van de Raad van
State over het bestemmingsplan. In deze procedure trekken de bewoners
gezamenlijk op met de ooit voor de Blauwe Aanslag strijdende vereniging
Singelpingel.

Vrijplaatsen

Met het wegvallen van de Blauwe Aanslag hebben andere vrijplaatsen weer
aan betekenis gewonnen. Het 16 jaar gekraakte complex op de hoek van de
Zuidwal en de Lange Beeestenmarkt bijvoorbeeld. Je kunt er iedere woensdag
goedkoop vegetarisch eten in 't Vermoorde Slagertje en in de Garage vindt
maandelijks het goedbezochte electro- en avantgardistische muziekevenement
'Den Haag Ruist' plaats.
De panden maken zelfs kans om gelegaliseerd te worden, al blijft de
financiering een probleem.


De Illusie, op de hoek van de Schouwburgstraat en de Casuariestraat, viert
dit jaar het 15-jarig kraakjubileum. Ook deze grote kunstenaars- en
krakersgemeenschap bruist als nooit tevoren met regelmatig optredens van
garage- en experimentele rockbands, films, exposities en dans in de Witte
Ruimte, het Archief en de SCSI.

De Dienst Domeinen van het Rijk is eigenaar en tracht het pand aan de
gemeente te slijten. De vraag wie nu precies het pand moet ontruimen en
tegen welke prijs, is al jaren een twistpunt tussen de twee partijen en
men is er nog steeds niet uit.

De kustplaats Scheveningen lijkt eindelijk ontdekt door het Haagse
krakersgilde. In de kantine van de 'Vloek van Scheveningen' koken
tegenwoordig koks van Water en Brood, het voormalige eethuis in de Blauwe
Aanslag, vier dagen in de week veganistische en biologische maaltijden en
worden tal van culturele activiteiten ontplooid. Het drie jaar gekraakte
bedrijvencomplex met uitzicht op zee ligt midden in de Scheveningse haven
en biedt zowel aan Scheveningse vissers, als aan hardcore
binnenstadskrakers en kunstenaars, ruimte voor activiteiten variërend van
het onderhoud aan boten tot het fabriceren van meubels uit gebruikte
autobanden.

Ook is in Scheveningen een groot flatgebouw gekraakt aan het
Verhulstplein, waarin een groep jonge kunstenaars zich heeft gevestigd. In
de gekraakte verkeerstoren van vliegveld Ypenburg -middenin een Vinexwijk-
vinden geregeld muziek- en videofestivals plaats. En tenslotte is sinds
kort een groot pand in hartje binnenstad tijdelijk in gebruik genomen als
broedplaats bij de Stichting Kunskrach, met iedere vrijdag soupkitchen in
Galerie Padmoes.

Schijnbeweging

Den Haag is uiterlijk sterk veranderd de afgelopen tien jaar. Vrijwel alle
megalomane miljardenplannen van het gemeentebestuur zijn ondanks de
protesten gewoon uitgevoerd. Rond het Centraal Station zijn tientallen
wolkenkrabbers verrezen en de tramtunnel (in de volksmond 'Tramtanic' of
'zwemtunnel' geheten) is na vele lekkages en financiële tegenslagen
eindelijk in bedrijf.

Op het Spui zijn grote discotheken geopend, de muziektempel Paard van
Troje aan de Prinsegracht heeft een miljoenen kostende trendy metamorfose
ondergaan en overal in het centrum zijn appartementencomplexen en
voorzieningen voor yuppen gebouwd. Den Haag bruist, maar niet voor
iedereen.

Particulier beveiligingspersoneel verspert veelal de ingang van zowel
genoemde uitgaansgelegenheden als de tramtunnel. Zie je er wat afwijkend
uit, dan kom je er gewoon niet in. En als je het 'geluk' hebt om tot het
Paard te worden toegelaten, loop je grote kans om na afloop door de smeris
neergeknuppeld te worden, omdat je je niet snel genoeg naar huis begeeft.

Het kraakspreekuur Haaglanden is een paar jaar geleden ter ziele gegaan.
Veel panden zijn de laatste jaren ontruimd, zoals het Brullend Breekijzer,
de Blauwe Aanslag, de Gasfabriek, de Bieb, panden in de Bilderdijkstraat,
het Groenewegje, de Elandstraat, de Hogeweg etc. Actieve krakers trekken
weg naar de buitenwijken of naar andere steden met als gevolg dat het
politiek activisme in Den Haag behoorlijk in intensiteit is afgenomen.

Ook de alternatieve media zijn aardig ingekakt. Het kraakblaadje
Schijnbeweging verschijnt nog maar sporadisch en Radio Tonka zwijgt al een
jaar, al denkt men er over om legaal uit te gaan zenden bij Den Haag FM,
de nieuwe lokale omroep. Het lijkt er sterk op dat een deel van
tegendraads Den Haag pogingen onderneemt om de activiteiten binnen wat
meer gevestigde structuren voort te zetten.

Het wegvallen van de beschermende vrijhaven die de Blauwe Aanslag voor
veel initiatieven was is hier ongetwijfeld de oorzaak van. Daarnaast haakt
men in op nieuwe ontwikkelingen, zoals het broedplaatsenbeleid en een
nieuwe opzet van de lokale omroep.

Anti-establishment

De Haagse Stadspartij en Leefbaar Den Haag, die beiden sterk zijn
verbonden met de Haagse onderstromen, spelen goed in op het
anti-establishment sentiment in de stad, maar hebben nog veel werk te
verzetten. Vooral Deetman gedraagt zich soms als een verlicht despoot en
pakt veel wat afwijkt (woonwagenbewoners, henneptelers, skaters, zwervers
en krakers) hard aan.

Ook blijven Deetman en consorten bouwplannen presenteren ten koste van het
schaarse groen. Zo mag multimiljonair Evert Louwman een protserig
automobielmuseum in het natuurgebied Reigersbergen gaan bouwen en verhuist
de Amerikaanse ambassade over een paar jaar van het Lange Voorhout naar
een groengebied aan de rand van Wassenaar.

De Haagse actiebeweging mag dan klappen hebben gehad, de
vrijplaatsbeweging is springlevend. De nieuwe grote broed- en vrijplaatsen
en de sterk opgeleefde bestaande kraakpanden met al hun ateliers, podia,
eetgelegenheden en andere nuttige voorzieningen en publieke activiteiten
maken dat Den Haag nog steeds behoorlijk borrelt. De aanwas van nieuwe
mensen en panden zorgt voor een voortdurende reeks nieuwe activiteiten,
initiatieven en grappige kruisverbanden.
Natuurlijk missen we de Blauwe, die fantastische plek in het centrum van
de stad, waar je altijd makkelijk binnen kon lopen en gelijkgestemden uit
de hele wereld kon ontmoeten. Dat is nu allemaal wat lastiger geworden en
het kost verdomde veel bloed, zweet en tranen om alles weer een beetje op
de rails te krijgen. Maar ze hebben ons niet klein gekregen, integendeel,
het nieuw ontstane eilandenrijk van piratennesten bevalt uitstekend en
biedt hoop voor de toekomst.


Adressen:

De Vloek: Hellingweg 127 in Scheveningen
(geopend wo t/m za).

Padmoes: Achterraamstraat 17 in Den Haag
(geopend op vr).

't Vermoorde Slagertje: Zuidwal 52 b in Den Haag
(geopend op wo).

De Hagedis: Waldeck Pyrmontkade 116 in Den Haag

Uit de Ravage van 22-07-2005
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).