[Nettime-nl] G8: The media gets the massage

["kees" <keesstad@xs4all.nl>]

G8: The Media Gets the Massage: De ongelijke strijd om de media

"Een onbegonnen zaak" was onze eerste reactie, toen we op dinsdag 5
juni, de dag voor de G8-top daadwerkelijk moest beginnen, het
officiële media-centrum in Kühlungsborn - het badplaatsje naast
Heiligendamm - met een bezoek probeerden te vereren. Niet-
geaccrediteerde mediawerkers zoals wijzelf kwamen er überhaupt niet
in, maar de met ons meegereisde Duitse documentairemaker C. was het
wel gelukt om accreditatie te verkrijgen en zou later nog met camera
naar binnen gaan.

Omdat het mediacentrum nog niet officieel geopend was, waren de
hekken eromheen nog niet goed afgesloten en konden we er omheen lopen
en naar binnen kijken. De voorbereidingen waren in volle gang: grote
videowanden werden opgesteld, een dansgroep oefende een
openingssceance, golfkarretjes met de vlaggen van de 8 G8-landen (en
een EU-kar) stonden opgesteld en de veelbesproken massagesalons in
kleurrijke designtenten stonden al warm te draaien. Aan weerskanten
van het -door de Nederlandse tentenbouwer De Boer opgezette -
mediadorp bouwen grote tv-zenders hun podia op vanwaar ze verslag
zullen doen.

De geaccrediteerde journalist ging naar binnen om zijn persmap te
halen en kwam na twintig minuten naar buiten met de verwachte
verhalen over het warme bad aan eten, drinken en vermaak waarmee de
journalisten daar onthaald worden. Alles is gratis en in overdadige
hoeveelheden aanwezig. Het instructieboekje dat alle journalisten
krijgen als ze zich bij het perscentrum aanmelden, is in ieder geval
duidelijk: de G8-top heeft een duidelijk programma van
persconferenties en fotoshoot-momenten opgesteld. De enige manier
waarop journalisten daarvan kunnen genieten, is als ze via het
perscentrum op een speciaal voor de gelegenheid gereserveerd
toeristentreintje stappen, dat hen linea-recta naar Heiligendamm zal
vervoeren. Het treintje is aan weerszijden afgeschermd met rollen
nato-prikkeldraad. "Het is verboden om op eigen gelegenheid naar
Heiligendamm te gaan" vermeldt het boekje. Met andere woorden:
journalisten die via de normale wegen - en dus dwars door de
demonstranten - en via een van de drie andere toegangspoorten in
Heiligendamm proberen te geraken, zal de toegang geweigerd worden. De
enige manier om in Heiligendamm te geraken is via het mediadorp en
met het treintje.

De tactiek is bekend van andere toppen. Het mediadorp wordt dusdanig
ingericht dat de journalisten eenmaal daarbinnen nooit meer naar
buiten willen (of durven) om nog eens een normaal mens te ontmoeten
of een activist tegen het lijf te lopen. Ze worden vervolgens
volgestopt met weelde en boodschappen van de heersers. Een hoogtepunt
van deze tactiek was tijdens de Amsterdamse EU-top in 1997 te
beleven, toen het mediadorp zo was ingericht dat het nauwelijks nog
mogelijk was om er weer uit te geraken. Na afloop van de top konden
we in de hele stad journalisten zien zeulen met de bij het pretpakket
behorende wieltjeskoffer vol EU-cadeautjes (dozen wijn,
computers...). Maar de tactiek werkt maar ten dele. De meeste
journalisten zijn gelukkig ook niet gek, en krijgen na verloop van
tijd behoefte aan andere geluiden dan de propaganda van hun
gastheren.

Schril contrast

De manier waarop pers door de actievoerders wordt ontvangen, kan
nauwelijks meer verschillen met het warme bad waarmee ze door de G8-
organisatie worden onthaald. In de drie actiekampen waar de duizenden
activisten kamperen die de top willen blokkeren, kunnen 'commerciële
media' niet binnen. Er bestaan strikte regels om de media buiten het
kamp te houden. Daarvoor zijn meerdere goede redenen. Veel
actievoerders zien commerciële media als verlengstuk van de macht en
willen niets met ze te maken hebben. Daarnaast is bekend dat de
Duitse politie de mediabeelden gebruikt om omvangrijke databases van
gezichten aan te leggen, zodat ze daarmee actievoerders die militante
acties voeren, kunnen vervolgen. En ten slotte is het niet de
bedoeling dat de blokkadeplannen op straat komen te liggen doordat
cameraploegen de groepen mensen die voorbereidingen treffen filmen.
Bovendien zorgt de media-aanwezigheid voor veel verstoring: elke keer
als een journalist of cameraploeg een tent binnenloopt waarin
vergaderd wordt over acties, moet de vergadering onderbroken worden
om de journalisten te woord te staan en te verwijderen.

Toch doen de organisatoren van de kampen hun best om media te
bedienen. Bij de ingang van elk kamp is een perstent ingericht waar
ze zich met specifieke vragen kunnen wenden. Er zijn plekken net
buiten het kamp ingericht waar ze wel kunnen filmen/fotograferen en
een paar keer wordt er een kleine tocht over het kamp georganiseerd
waarbij actievoerders gewaarschuwd worden dat er media aan het werk
gaan. Bij een zo'n sessie liepen meer dan honderd journalisten mee,
hetgeen een tamelijk surrealistisch beeld vormde. De persgroep van de
kampen werkt zich uit de naad en probeert aan de meest uiteenlopende
verzoeken te voldoen. Bij de Nederlandse groep leverde dat niet
altijd volledig succes op. Zoals bij het verzoek van een Friese krant
om actievoerders uit Friesland te mogen interviewen. Na wat zoeken
werden twee Friezen gevonden, die echter geen interesse bleken te
hebben om hun woord te doen, waar de journalist het vervolgens mee
moest doen. Nu maar hopen dat die daardoor niet gepikeerd een snerend
verhaal over de actievoerders gaat maken...

Tegen de miljoenen

Het is een ongelijke strijd. Tegenover de met miljoenen bepoederde
journalisten in het G8-mediakamp, staan wat oververmoeide media-
activisten in gammele tentjes met gsm's die het vaker niet dan wel
doen, omdat het netwerk voortdurend overbelast is. Waar de G8
professionele mediateams heeft van goedbetaalde pr-experts, zijn het
in het tegenkamp mensen die druk bezig zijn met blokkades
voorbereiden en die ook nog deelnemen een de taken die een kamp
draaiende houden. De kampen zijn opgedeeld in 'buurten' (barrio's)
die twee keer per dag vergaderen om de taken te verdelen. De wc's
moeten schoongehouden worden, er moet gekookt worden voor duizenden
mensen, wachtgelopen tegen nazi's en politie, infostructuren opgezet
worden, etcetera. En niemand krijgt een cent loon betaald. In Kamp
Reddelich (waar ruim 3000 mensen verblijven) zijn twee ingenieuze
doucheplekken ingericht waar maximaal 20 mensen tegelijk onder de
koude tuinslangen plaats kunnen nemen...

Het besef dat de protesten tegen de G8 ook een slag in de media zijn,
is echter alom aanwezig. Vooral na de rellen die de startdemonstratie
op 2 juni afsloten, waarna de meest wilde verhalen de ronde deden
over het gewelddadige karakter van een deel van de demonstranten, was
velen duidelijk dat de strijd nu pas goed begonnen was. Ook
Nederlandse activisten doen hun best om Nederlandse media te woord te
staan. Eerst moesten al hun verzoeken om met een groep mee te mogen
reizen of in een van de kampen met hen te verblijven, vriendelijk van
de hand gewezen worden. Vervolgens wordt geprobeerd ze toch zoveel
mogelijk van informatie te voorzien. De omstandigheden zijn daarbij
verre van ideaal. In de kampen zelf is slecht toegang tot internet en
kranten, dus je weet niet goed hoe de berichtgeving tot dan toe
geweest is. Om niet bij het kamp af te spreken, waar filmen
unerwunscht is, maken we vroeg in de ochtend een afspraak in het
nabijgelegen dorpje Bad Doberan om een tv-ploeg een interview te
geven. Nauwelijk geslapen de dag tevoren en na een heldhaftig
verblijf onder de koude tuinslang om 8 uur 's morgens, moet je dan
met ongekamde haren je woord doen tussen drie voorbereidende
vergaderingen in, terwijl je gsm onophoudelijk afgaat omdat je hele
mediabus net door de politie in beslag genomen is op beschuldiging
dat die de militante acties zou coördineren. De afspraak om de dag
erna in contact te blijven valt in het water omdat we bij het
opwerpen van een blokkade gearresteerd worden en de rest van de
(donder)dag in een soort Guantanamo-achtige kooien verblijven, en de
telefoons en andere toebehoren in beslag genomen zijn...

Typerend is ook een live-debat dat ik mag voeren in het
radioprogramma Met Het Oog op Morgen, over "het geweld van de
demonstranten". Het vindt live plaats om 23.30 uur, door een gammele
gsm temidden van drieduizend rumoerige mededemonstranten nadat we de
hele dag in de weer zijn geweest. Probeer dan maar eens uit te leggen
dat vooral de politie geweld gebruikt en de nette ngo's eens moeten
beseffen dat ze minstens zo problematisch zijn omdat ze niet meer in
staat zijn om de neoliberale ellende het hoofd te bieden...

Troefkaart

Afgezet tegen de met miljoenen gepamperde journalisten in het
mediadorp, zou je geneigd kunnen zijn om bij voorbaat de handdoek in
de ring te werpen. Er zijn echter wat factoren die in ons voordeel
zijn. Ten eerste wordt duidelijk dat de protestacties dermate massaal
en veelzijdig zijn, dat journalisten er en masse naar toe getrokken
worden. Dat wil nog niet zeggen dat ze ook geïnteresseerd zijn in ons
inhoudelijke verhaal, maar ze laten in ieder geval hun veilige media-
dorpomgeving los. Wat dat betreft is het officiële G8-circus
natuurlijk minstens zo voorspelbaar. We zien hier een klassiek geval
van agenda-setting: de demonstranten is het ten dele gelukt om de
kritiek tegen de G8 duidelijk op de agenda te zetten. De kunst voor
de demonstranten die echt blokkeren, is nu om ervoor te zorgen dat de
media niet alleen terecht komen bij de grote ngo's en marxistische
groepjes die geheel niet betrokken zijn bij de daadwerkelijke
blokkades en slechts op het spektakel mee liften. Zij hebben immers
makkelijk praten (en doen). Zijn niet betrokken bij allerlei wilde
acties en distantiëren zich daar vaak zelfs van, en hoeven hun
geillegaliseerde achterban niet af te schermen.

Als een godsgeschenk komt dan een incident rond een groepje
politieprovocateurs bij een van de uitgesproken vreedzame blokkades
op woensdag 6 juni. Het groepje van vier mannen sleept stenen aan en
probeert de demonstranten aan te zetten tot een aanval op de politie,
doch doet dat zo onbeholpen dat de omringende demonstranten ze
wantrouwen en beginnen te roepen dat het politieagenten zijn. Drie
van hen ontkomen, de vierde wordt overmeesterd en wordt door sommige
demonstranten herkend als 'stille' uit Bremen. Na aanvankelijk te
ontkennen, kan de politie kort daarna niet meer om de feiten heen en
staan de media bol over het verhaal
(http://www.spiegel.de/politik/deutschland/0,1518,487487,00.html).
Dit onderstreept de vele signaleringen van escalaties tijdens de
grote demonstratie op zaterdag 2 juni, door provocaties door
politieteams.

Ook niet mis was het feit dat ook het journalistentreintje naar
Heiligendamm meerder keren door demonstranten geblokkeerd werd. Ze
hadden immers beloofd alle transportwegen naar de G8-top te
blokkeren, en vertoonden geen ontzag voor de geprivilegieerde media.
Een poging om journalisten daarna per boot over zee naar Heiligendamm
te vervoeren strandde op een te wilde zee, waarna deze
onverrichterzake terug moesten keren naar het mediadorp om andere
zaken te verslaan dan de plichtmatige G8-persconferenties. Behalve
dan Volkskrantjournalist Hans Wansink, die al in de aanloop naar de
G8-top zijn goedkeuring had uitgesproken van elk staatsoptreden, en
niet ophield om tegen de demonstranten te sneren.

Perfecte apotheose was de persconferentie op vrijdag 9 juni van het
clownsleger in Kühlungsborn
(http://www.indymedia.nl/nl/2007/06/45307.shtml). Terwijl iedereen
z'n persconferentie aan het houden was, besloten ook de clowns, die
met een omvangrijk leger bij de acties betrokken waren geweest, dat
te doen en wel in hetzelfde dorpje waar het mediadorp zich bevond.
Rijen relpolitie probeerden tevergeefs de goedgeluimde groep in de
straten te stoppen om het strand te benaderen. De meute was echter
veel te flexibel om gestopt te worden en stroomde eenvoudig langs de
starre afzettingen, zwembanden, opblaaseenden en hele opgepompte
zwembaden met zich meevoerend. Aan het strand aangekomen bleek daar
juist de zender NDR/ARD met haar live slotprogramma te beginnen. Het
podium stroomde snel vol met clowns en andere demonstranten die de
microfoons grepen, waarna groepen vervaarlijk uitgedoste relpolitie-
beambten ze even hardhandig als live van het podium smeten. De rest
van het programma moesten de presentatoren volbrengen omringd door
een haag ME terwijl daarachter in koor geschreeuwd werd dat "we een
objectieve pers willen" of dat "we allemaal 129-a zijn" (naar het
wetsartikel tegen terroristische groepen dat werd ingezet bij
huiszoekingen tegen G8-kritici). Leuzen uit de voetballerij ("So Sehn
Gewinnern Aus! So Sehn Gewinnern Aus!") overstemden de afsluitende tv-
uitzending. Directe actie, ook in de media-strijd, is de troef van de
demonstranten bij Heiligendamm.

(Kees Stad, Globalinfo)

--------------------------

leest http://www.globalinfo.nl
en steun het vervolgens: giro 5146635 globalinfo Amsterdam
-------------------------------
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).