Re: [Nettime-nl] META-NET: Minstens 21 Europese talen bedreigd met digitale uitsterving

[Paul Vogel <paulv@bikkel.org>]

Het is waarschijnlijk geen populaire mening, maar persoonlijk hoop ik 
dat alle kleine taaltjes uitsterven, en de resterende naar elkaar groeien,
en uiteindelijk een 'Esperanzo' achtige taal vormen (ja, ook Nederlands 
mag zo snel mogelijk de dodo gezelschap houden).

Culturele versnippering beschouw ik als cultuurgoed dat gekoesterd
moet worden, maar het nadeel van meerdere talen is simpelwel te groot.
(zeker als bluut und boden nationalisme ermee aan de haal gaat).

Hoe sneller we elkaar direct kunnen verstaan hoe beter.

=paulv


> url: http://www.meta-net.eu/whitepapers/press-release-nl
> 
> Ik kwam erop n.a.v. een zorgwekend bericht in The Guardian van vandaag over
> het 'digitaal uitsterven' van het Ijslands, de oudst bestaande,
> oorspronkelijke taal van Europa, vrijwel onveranderd sinds de 11e eeuw.
> 
> Minstens 21 Europese talen bedreigd met digitale uitsterving
> 
> Studie door vooraanstaande taaltechnologische experts waarschuwt dat veel
> Europese talen het digitale tijdperk waarschijnlijk niet zullen overleven
> 
> Een groot aantal Europese talen wordt bedreigd met digitale uitsterving,
> volgens de bevindingen van een nieuwe studie door de leidende
> taaltechnologische experts van Europa. De experts hebben voor 30 van de
> ongeveer 80 Europese talen vastgesteld in hoeverre zij digitaal worden
> ondersteund met taaltechnologie. De experts concluderen dat de digitale
> ondersteuning voor 21 van de 30 talen ???niet-bestaand??? is of op zijn best
> ???zwak???. De studie is uitgevoerd door META-NET, een Europees
> excellentienetwerk dat uit 60 onderzoekscentra in 34 landen bestaat.
> 
> Taaltechnologie produceert software die gesproken of geschreven taal kan
> verwerken. Bekende voorbeelden zijn programma???s voor spellings- en
> grammaticacontrole, interactieve persoonlijke assistenten op smartphones
> (zoals Siri op de iPhone), gesproken telefoonmenu???s, automatische
> vertaalsystemen, zoekmachines op het web, en de stemmen in
> autonavigatiesystemen.
> 
> Taalwitboeken maken risico???s inzichtelijk
> 
> Meer dan 200 experts hebben aan de studie van META-NET meegewerkt, wat heeft
> geresulteerd in een serie van 30 witboeken oftewel taalrapporten, die zowel
> online als gedrukt beschikbaar zijn. Voor iedere taal is de
> taaltechnologische ondersteuning op vier verschillende gebieden vastgesteld:
> automatisch vertalen, spraakinteractie, tekstanalyse en de beschikbaarheid
> van taalbronnen. 21 van de 30 talen (70%) werden door de experts geplaatst
> in de laagste categorie, ???steun is zwak of niet-bestaand??? voor ten
> minste ????n gebied. Verschillende talen, bijvoorbeeld IJslands, Lets,
> Litouws en Maltees krijgen deze laagste score voor alle gebieden. Aan het
> andere eind van het spectrum kreeg geen enkele taal de categorie
> ???excellente ondersteuning???. Alleen het Engels wordt beschouwd als een
> taal met ???goede ondersteuning???, gevolgd door talen zoals het Nederlands,
> Frans, Duits, Italiaans en Spaans met ???beperkte ondersteuning???. Talen
> zoals het Baskisch, Bulgaars, Catalaans, Grieks, Hongaars en Pools hebben
> ???fragmentarische ondersteuning???, wat ze ook in de talen met een hoog
> risico plaatst.
> 
> Groeiend gat tussen grote en kleine talen
> 
> ???De resultaten van onze studie zijn hoogst alarmerend. Voor de meerderheid
> van de Europese talen is er een ernstig gebrek aan taalbronnen en enkele
> worden bijna geheel verwaarloosd. In deze zin zijn vele van onze talen nog
> niet toekomstbestendig???, zegt Prof. Hans Uszkoreit, co??rdinator van
> META-NET, wetenschappelijk directeur van het DFKI (Duits Onderzoekscentrum
> voor Kunstmatige Intelligentie) en co-redacteur van de studie. De andere
> co-redacteur, Dr. Georg Rehm (DFKI), voegt toe: ???Er zijn dramatische
> verschillen in taaltechnologische ondersteuning tussen de verschillende
> Europese talen en technologische gebieden. Het gat tussen de ???grote??? en
> de ???kleine??? talen blijft maar groter worden. We moeten ervoor zorgen dat
> we alle kleinere talen en talen met te weinig taalbronnen uitrusten met de
> noodzakelijke basistechnologie, anders zijn deze talen gedoemd digitaal uit
> te sterven.???
> 
> Blijvende inspanningen nodig voor ondersteuning van het Nederlands
> 
> De situatie van het Nederlands met betrekking tot ondersteuning voor
> taaltechnologie geeft aanleiding tot voorzichtig optimisme. Dat stelt Jan
> Odijk (Universiteit Utrecht), de auteur van het taalwitboek voor het
> Nederlands. Dankzij recente programma???s uitgevoerd in samenwerking met
> Vlaanderen is er voor het Nederlands ???beperkte ondersteuning???. De
> bevindingen van het taalwitboek laten zien dat de Lage Landen na deze
> succesvolle programma???s moeten doorpakken en hun inspanningen voor de
> ontwikkeling van taaltechnologische bronnen moeten voortzetten en ze
> gebruiken om onderzoek, innovatie en ontwikkeling voort te stuwen. Anders
> zal ook het Nederlands in de gevarenzone komen.
> 
> Europa moet taalbarri??res slechten
> 
> Europa is erin geslaagd om bijna alle grenzen tussen landen te verwijderen.
> E??n grens bestaat echter nog, en die lijkt ondoordringbaar te zijn: de
> onzichtbare grens van de taalbarri??res verhindert de vrije stroom van
> kennis en informatie. Taalgrenzen belemmeren ook het lange-termijndoel om
> ????n gezamenlijke digitale markt te cre??ren omdat ze de vrije stroom van
> goederen, producten en diensten hinderen. Taaltechnologie kan helpen om de
> taalbarri??res te slechten met automatische vertaalsystemen, maar de
> resultaten van de META-NET studie laten duidelijk zien dat veel Europese
> talen hier nog niet klaar voor zijn. Er ontbreken hele stukken in de
> technologie die te wijten zijn aan de focus van de onderzoekers en
> ontwikkelaars op het Engels, aan een gebrek aan toewijding en financi??le
> middelen, en aan een gebrek aan een duidelijke visie op onderzoek en
> technologie.
> 
> Een geco??rdineerde grootschalige inspanning is vereist in Europa om de
> ontbrekende technologie??n te cre??ren en om de technologie beschikbaar te
> maken voor de meerderheid van de talen. Deze immense uitdaging kan het beste
> worden aangegaan in een gemeenschappelijke inspanning met de Europese Unie,
> haar lidstaten en de geassocieerde landen, en ook met de industrie.
> Argumenten voor deze aanpak zijn onder meer de hoge per-capita financi??le
> belasting voor kleinere taalgemeenschappen; de benodigde overdracht van
> technologie tussen talen; het gebrek aan interoperabiliteit van talige data,
> software en diensten; en het feit dat taalgrenzen vaak niet samenvallen met
> politieke grenzen. Europa moet actie ondernemen om zijn talen voor te
> bereiden voor het digitale tijdperk. Zij vormen een kostbaar onderdeel van
> ons cultureel erfgoed en daarom dienen zij toekomstbestendig te zijn.
> 
> Taaltechnologie: Achtergrond
> 
> Taaltechnologie ondersteunt ons al in allerlei dagelijkse bezigheden zoals
> het schrijven van e-mails en het kopen van tickets. We profiteren van
> taaltechnologie wanneer we zoeken naar webpagina???s en ze vertalen, wanneer
> we de mogelijkheden voor spellings- en grammaticacontrole in een
> tekstverwerker gebruiken, wanneer we het entertainmentsysteem in onze auto
> of onze mobiele telefoon met gesproken commando???s bedienen, wanneer we
> aanbevelingen krijgen in een online boekhandel, of wanneer we de gesproken
> instructies van ons navigatiesysteem opvolgen.
> 
> In de nabije toekomst zullen we in staat zijn met computerprogramma???s,
> machines en huishoudelijke toepassingen te spreken, en zelfs met robots
> wanneer die hun intrede doen in onze huizen en op het werk. Als de
> communicatiebarri??re tussen mensen en technologie verdwijnt, zal onze
> wereld veranderen.
> 
> Moderne taaltechnologische systemen zijn gebaseerd op statistische methodes
> waarvoor zeer grote hoeveelheden geschreven of gesproken data nodig zijn.
> Vooral voor talen met relatief weinig sprekers is het moeilijk de vereiste
> hoeveelheid data te verkrijgen. Verder zijn er inherente beperkingen aan de
> kwaliteit van statistische taaltechnologische systemen, zoals bijvoorbeeld
> duidelijk blijkt uit de vaak grappige foute vertalingen die door online
> vertaalsystemen gemaakt worden.
> 
> Taaltechnologie wordt algemeen erkend als een van de sleutelgroeigebieden in
> de informatietechnologie. Grote internationale bedrijven zoals Google,
> Microsoft, IBM, en Nuance hebben hier flink in ge??nvesteerd. In Europa
> hebben honderden midden- en kleinbedrijven zich gespecialiseerd in bepaalde
> taaltechnologische toepassingen of diensten. Taaltechnologie stelt mensen in
> staat samen te werken, te leren, zaken te doen en kennis te delen over
> taalgrenzen heen en onafhankelijk van hun computervaardigheden.
> 
> De META-NET Witboekserie
> 
> De META-NET Witboekserie ???Talen in de Europese Informatiemaatschappij???
> rapporteert over de toestand van 30 Europese talen met betrekking tot
> taaltechnologie en legt uit wat de meest urgente risico???s en mogelijkheden
> zijn. De serie omvat alle offici??le talen van de lidstaten van de EU en
> verschillende andere talen die in Europa gesproken worden. Hoewel er een
> aantal gedegen wetenschappelijke studies geweest zijn naar bepaalde aspecten
> van talen en technologie, was er tot nu toe geen algemeen begrijpelijk
> compendium dat de belangrijkste bevindingen en de uitdagingen voor iedere
> taal met betrekking tot een door technologie ondersteund meertalig Europa
> presenteert. De META-NET Witboekserie vult dit gat op. META-NET kan nu laten
> zien waarom de meeste talen serieuze problemen tegemoet zien en de meest
> bedreigende gebreken aanduiden.
> 
> De witboeken zijn geschreven voor de volgende Europese talen: Baskisch,
> Bulgaars, Catalaans, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Galicisch,
> Grieks, Hongaars, Iers, IJslands, Italiaans, Kroatisch, Lets, Litouws,
> Maltees, Nederlands, Noors (bokm??l en nynorsk), Pools, Portugees, Roemeens,
> Servisch, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch, en Zweeds. Ieder
> taalwitboek is geschreven in de taal waarover het rapporteert en bevat ook
> een volledige Engelse vertaling.
> 
> Over META-NET en META
> 
> META-NET, een excellentienetwerk dat uit 60 onderzoekscentra uit 34 landen
> bestaat, wijdt zich aan de ontwikkeling van de technologische fundamenten
> van een meertalige Europese informatiemaatschappij. META-NET wordt mede
> gefinancierd door de Europese Commissie via 4 projecten.
> 
> META-NET is ook de initiatiefnemer van META, de Meertalige Europese
> Technologische Alliantie. Meer dan 600 organisaties uit 55 landen, waaronder
> onderzoekscentra, universiteiten, midden- en kleinbedrijven en verschillende
> grote ondernemingen, hebben zich al aangesloten bij deze open technologische
> alliantie.
> Background Information:
> 
> Achtergrond informatie:
> 
> META-NET: http://www.meta-net.eu
> 
> META-NET White Paper Series: http://www.meta-net.eu/whitepapers
> 
> Dit persbericht:http://www.meta-net.eu/whitepapers/press-release-nl
> Engelstalige versie: http://www.meta-net.eu/whitepapers/press-release
> 
> Andere META & META-NET pers berichten (in het Engles):
> http://www.meta-net.eu/press-releases
> ______________________________________________________
> * Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
> * toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
> * open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
> * Meer info, archief & anderstalige edities:
> * http://www.nettime.org/.
> * Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).