nettime-nl: Wim Niijenhuis

[Martin <sjardijn@xs4all.nl>]

Beste NT-ers en Wim,

Wim Nijenhuis schreef:
>De oudste vormen van stijgen en dalen langs de verticale as, die wij
>kennen uit de religieuze tradities, zijn de 'boomklimmingen'
>van de Sjamanen in Siberie. Feitelijk, zo bericht Mircea Eliades in
>zijn boek over het sjamanisme (Mircea Eliades, Shamanism, Archaic
>Techniques of Ecstasy, Arkana, Penguin Books, London etc. 1964/1988/1989) is de hele
>religieuze positie van de Sjamaan gebaseerd op dit
>vermogen om op te stijgen tot in de hemel en af te dalen in de onderwereld. Het is
>de kunst van de Sjamaan om in een toestand van uiterste extase in
>een daarvoor bestemde 'boomladder' te klimmen, als opstapje voor een
>imaginaire reis naar de hemel, of het onderaardse en daar tegelijkertijd min
>of meer geestelijk gezond bij te blijven. De Sjamaan kent een uitgang
>zonder letterlijk dood te gaan. Etc....

Het is duidelijk dat men in het verleden ook begreep van een hoog en een laag.
In de tijd dat men daartoe de technische middelen niet bezat,  volstond
men zich met Aristoteliaanse idee. Inmiddels verstaan wij ons met de fysieke ruimtevaart en ervaren wij de "renaissancitische" horizon niet meer als een rechte lijn en scheiding tussen lucht en water, maar als een cirkel (de aarde gezien vanuit de ruimte) en verder weg nog slechts als een punt zoals Venus ons verschijnt. Een "lichtende punt aan de hemel" zoals 
Mondriaan ons vertelt. Dat is ons hedendaags perspectief! Waarheen wij kijken is ons perspectief, en niet meer de samenhang van aardse zaken zoals de renaissancist dat bedacht.
Zijn middeleeuws wereldbeeld versmolt in een nieuwe duidelijkheid.
Zoals wij nu Internet nbiet kunne begrijpen zonder ons bewust te zijn van de hedendaagse
Ruimtevaart technologie die daaraan vooraf is gegaan.

Toen ik voor het eerst in cyberspace keek met behulp van VR in 1989 op de Tu-Delft dacht ik aan een horizonloze (nieuwe) ruimte. Ik zag een breuk met het wereldbeeld van de renaissancisten die een (aardse) duidelijkheid verbeelden. Wij nu hebben te maken met een nieuwe (buitenaardse) duidelijkheid waarbij we de aarde bezien vanuit de ruimte, vanaf de maan als een geheel. Dat wordt bevestigd met Internet. Internet is het gevolg van deze ruimtelijke visie en kan slechts begrepen worden vanuit dit ruimtelijk bewustzijn.
Velen verliezen zich nu in cyberspace terwijl de uitbreiding van de fysieke ruimte daaraan natuurlijk vooraf ging.
 
Onze omgeving in fysieke zin is zeer uitgebreid verruimd. Voor kunstenaars en hun werk in de openbare ruimte is alles veranderd. Welliswaar is er nog wat kleingeld te verdienen bij de Nederlandse projectontwikkelaars met de betonlobby aan aardse wegen en gebouwen, maar het echt interessante werk speelt zich af in de buitenaardse ruimte. Deelachtig te zijn aan de ontwikkeling van het ISS (International Space Station) bijvoorbeeld, is voor een beetje ambitieus jong mens en architect wat meer, dan mee te moeten doen aan de zoveelste uitbreiding van bekende zaken onder zwaartekracht . Zie maak eens de Java-applet: http://liftoff.msfc.nasa.gov/realtime/jtrack/3d/JTrack3d.html zodat je begrijpt wat de hedengdaagse, ook economische, werkelijkheid behelst. 
De projectontwikkelaars op het niveau van Schiphol, stedebouw en de wegenbouw zijn kleine jongens en meisjes bij wat daar plaatsvindt zoals je via dat applet kunt waarnemen.

Naast wat ook Kuitert betoogt vind ik overigens de mytologische overwegigen wel boeiend.
Onze horizon is evenwel allang een punt geworden, dat wij belangrijk achten en niet meer de scheiding tussen land en lucht.

Martin Sjardijn


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.