nettime-nl: DNW - rooksignalen uit de nieuwe wereld

[Frithjof Kalf <frikal@vpro.nl>]

Dit is de eerste aflevering van een elektronische nieuwsbrief die de
redactie van het nieuwe VPRO-programma  "DNW  -  rooksignalen uit de
nieuwe wereld" regelmatig wil gaan versturen.

Hieronder treft u informatie aan over de eerste uitzending en wat
algemene opmerkingen over DNW zelf.

U staat op onze mailinglijst omdat u daar door een van de redactieleden
opgezet bent. Mocht u deze nieuwsbrief voortaan liever niet meer
ontvangen, wilt u dan zo vriendelijk zijn ons dat te laten weten door
deze e-mail te beantwoorden met VERWIJDER in de onderwerp/subject regel.

**************************************

AFLEVERING 1, zondag 18 oktober 1998, NL 3, circa 23:20 uur

**  DE AUTOMAAT **
Aan de hand van een interview met de socioloog Manuel Castells gaat het
nieuwe VPRO programma DNW in op een aantal veranderingen in de
samenleving. Castells onderzocht de afgelopen twintig jaar de effecten
van globalisering van met name de economie op de samenleving, de
politiek en de cultuur. 
DNW vraagt zich af hoe die nieuwe netwerk-economie ons leven bepaalt: de
voormalige textielstad Columbus (US) is nu een broedplaats voor
technologische dienstverlening, in Parijs (FR) moeten organisaties als
Medicins du Monde en Artsen zonder Grenzen bijspringen in de eigen
buitenwijken en in Utrecht (NL) vecht zanger/politicus Henk Westbroek
voor een 'Leefbaar Utrecht', waarin de burger zich heeft ontworsteld aan
ongrijpbare hogere belangen. 

- achtergrond -
Manuel Castells (Spanje, 1942), verbonden aan Berkeley University,
beschrijft in zijn trilogie "The Information Age: Economy, Society and
Culture" de effecten van globalisering op de samenleving. Castells
constateert dat de technologische ontwikkelingen sinds de vroege jaren
zeventig ingrijpende gevolgen hebben gehad voor de economie: die is
werkelijk globaal geworden in de zin dat de kapitaalmarkt zich van
nationale grenzen niets meer aantrekt. De grote geldstromen bewegen zich
nu in een abstracte, globale ruimte, volgens een eigen logica, in real
time, en zijn voor niets en niemand meer beheersbaar. De gevolgen van
deze ontwikkeling zijn echter niet abstract: zij zijn op allerlei
manieren voelbaar in de samenleving, in de politiek en in de cultuur.

Aan de hand van een interview met Manuel Castells brengt DNW een aantal
van die veranderingen in kaart. Hoe heeft de informatie revolutie ons
leven veranderd en hoe zijn we in de global economy wereldwijd aan
elkaar gelinkt geraakt? Wat betekent dat voor ons werk, voor onze vrije
tijd, voor onze relaties en voor onze kinderen? Hoe gaan we om met de
toenemende onzekerheid die het gevolg is van de oncontroleerbare
fluctuaties op de financiële markten? Wie heeft er voordeel bij de
nieuwe verhoudingen en wie valt er onherroepelijk buiten de boot? 

In Columbus (US), Parijs (FR) en Utrecht (NL) onderzoekt DNW vervolgens
hoe die nieuwe, globale economie ons leven bepaalt. 
De voormalige textielstad Columbus, Georgia, in het zuiden van de
Verenigde Staten, is nu een broedplaats voor technologische
dienstverlening, waar de happy few zich de klok rond uit de naad werkt
om zijn privileges te behouden. Dichterbij zien we hoe organisaties als
Medicins du Monde en Artsen zonder Grenzen zich niet langer beperken tot
hulpverlening in ontwikkelingslanden, maar ook moeten bijspringen in
buitenwijken van grote steden als Parijs, waar een groeiend leger van
kansarmen definitief aan de verkeerde kant van de streep lijkt te zijn
beland. En nog dichter bij huis, in Utrecht, vecht zanger/politicus Henk
Westbroek voor een 'Leefbaar Utrecht', waarin de door 'ongrijpbare
belangen' murw gebeukte burger zich weer kan herkennen.

'"One day we may regret the good old times of exploitation. Because
after all exploitation is a social relationship. It's a meaningful
relationship. You know who exploits you. You can get angry, you can
fight, you can reverse. But if you 're marginalized, declared irrelevant
by some kind of global network of wealth, power and technology floating
around the world, where's the enemy? Where's your meaning? What's
happening to you?" (Manuel Castells, 1998)

Zoveel is duidelijk: de eerste, tweede en derde wereld zijn door de
grensoverschrijdende netwerken onlosmakelijk verbonden geraakt. In het
informatietijdperk ontstaat zo een vierde wereld: al die mensen en
plekken die buiten de netwerken vallen en niet meer relevant zijn in de
nieuwe verhoudingen. Van het platteland tot de stad, van Amerika tot
Azië, van privé tot het werk, de Information Age heeft een automaat
gebroed waar niemand zich meer aan kan onttrekken.

samenstelling : Bregtje van der Haak en Alexander Oey
productie : Odette Toeset
eindredactie : George Brugmans en Frank Wiering

**********************************

**** DNW - rooksignalen uit de nieuwe wereld *****

Dit nieuwe programma, grotendeels bemand door vroegere medewerkers van
"Laat op de avond na een korte wandeling..." en "Diogenes" wil op een
open manier uiting geven aan het enthousiasme, de verwondering en
verontwaardiging van zijn makers wanneer zij de wereld waarin ze leven
en werken in kaart brengen.

De wereld van ná de informatierevolutie en ná de Koude Oorlog. 
De wereld van DNA, beursindex, Spice Girls en Taliban. 
De wereld die getekend wordt door de razendsnelle ontwikkeling van de
netwerkeconomie, door de toenemende spanning tussen enerzijds
mondialisering en internationale mediacultuur en anderzijds
regionalisering, etnisch nationalisme en religieus fundamentalisme, een
wereld die steeds meer draait om de verhouding tussen het net en het
individu. 
De wereld waarin economie, samenleving en cultuur een nieuwe onderlinge
balans zoeken die nieuwe tegenstellingen veroorzaakt. Tegenstellingen
die minder dan vroeger geografisch of politiek bepaald zijn maar een
meer virtueel karakter hebben en vaak terug te voeren zijn op de kloof
tussen dat wat niet of nauwelijks en dat wat steeds sneller verandert. 
De wereld waarin het netwerk steeds opnieuw van alles en nog wat
verbindt en zo nieuwe machtcentra en nieuwe getto's creëert én opheft.
De wereld waarin we moeten zien te overleven, in de razend snel
groeiende steden of in de zwarte holen van een zich ontvolkend
platteland. 
De wereld van over elkaar buitelende trends én biogenetica, een wereld
waarin we onszelf, onze identiteit en onze cultuur permanent moeten
herdefiniëren. 
DNW - rooksignalen uit de Nieuwe Wereld

De redactie van DNW bestaat uit Fleur Amesz, Jos Van den Bergh, William
de Bruijn, Hans van Dijk, Bregtje van der Haak, Marije Meerman,
Alexander Oey, Hans Otten, Olaf Oudheusden, Rob Schröder, Ineke
Schwartz, Gijs Meijer Swantee, Caroline van der Veeken en Femke Wolting.
De bureauredactie is in handen van Frithjof Kalf, productie-assistente
is Stella Bierenbroodspot.
Verantwoordelijk voor productie is Odette Toeset en de eindredactie is
in handen van George Brugmans en Frank Wiering

**********************************	

reacties kunt u sturen naar: dnw@vpro.nl

website: http://www.vpro.nl/dnw  (vanaf 18 oktober)

*********************************

--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.