nettime-nl: freek kallenberg: TNI - onderzoeksaktivisme

["geert lovink" <geert@xs4all.nl>]

Van: konfont@xs4all.nl
http://www.stelling.nl/konfront
Met zoekmachine op trefwoord!!

Auteur: Freek Kallenberg
Uit: Ravage #295

Onderzoeksactivisme
TNI kijkt over de rand

Al 25 jaar gaat achter de muren van een statig herenhuis tegenover het Van
Goghmuseum in Amsterdam het Transnational Institute schuil. Van hieruit
worden onderzoeksprojecten gecoördineerd, politieke campagnes gestart of
ondersteund, boeken en artikelen geschreven, conferenties georganiseerd en
zelfs, zoals onlangs na het referendum in Oost-Timor, het initiatief genomen
voor een demonstratie. Toch zijn slechts weinig mensen van het bestaan van
dit instituut op de hoogte.

Dat het Transnational Institute (TNI) binnen actiekringen een onbekend
bestaan leidt, verbaast stafmedewerker Kees Biekart niet. ,,We werken vooral
achter de schermen. We doen onderzoek ten behoeve van progressieve groepen
en internationale politieke campagnes of lobbyen achter de schermen bij
regeringen en internationale organen als het Europees Parlement en de
Verenigde Naties. Mensen die met internationale politieke thema's als de
WTO, het MAI-verdrag, de zaak Pinochet, Oost-Timor en de oorlog tegen drugs
bezig zijn, kennen ons wel en weten ons te vinden.''
Toch vindt het TNI het na 25 jaar wel een goed moment om zich aan een breder
Nederlands publiek te presenteren. Dat doet ze middels het At the
Egde-festival dat van 11 tot en met 13 november in de Balie in Amsterdam
wordt gehouden. Tijdens dit driedaagse festival zal een keur aan
internationale onderzoekers en activisten, waaronder coryfeeën als Susan
George, Jose Ramos Horta, Andre Gunder Frank, Samir Amin, Ariel Dorfman en
John Berger, zich buigen over een aantal actuele internationale politieke
thema's.

Netwerk
TNI is een international netwerk van onderzoeksactivisten. Op het kantoor in
Amsterdam werken naast de negenkoppige staf zo'n vijftien andere
medewerkers. Verder kent TNI nog dertig fellow-leden: onafhankelijke
onderzoekers, journalisten en wetenschappers uit de gehele wereld die zijn
gekozen op basis van hun kennis van een onderwerp en hun progressieve
internationale politieke visie. Daarnaast werkt TNI samen met een aantal
andere onderzoeksinstituten in vooral Zuid-Amerika en Azië.
Deze samenwerking behelst meestal een specifieke campagne. Zo wordt er voor
het Drugs & Democratie project samengewerkt met Acción Andina in
Latijns-Amerika en het Washington Office on Latin America (WOLA) in de VS.
Doel van dit project is te onderzoeken wat de gevolgen zijn van de
Amerikaanse War on drugs voor de mensenrechten, democratisering en
demilitarisering in Colombia en andere Latijnsamerikaanse landen.
Biekart: ,,Per jaar gaat er ongeveer een miljard gulden naar wapens en
chemische bestrijdingsmiddelen om de illegale cocaproductie en handel stil
te leggen. De gevolgen van die bestrijdingsmiddelen zijn rampzalig. Mochten
de boeren wat anders willen produceren dan kunnen ze dat voorlopig wel
vergeten omdat de grond sterk vervuild is.''
Behalve onderzoek wordt er ook campagne gevoerd om de Amerikaanse en
Europese politiek onder druk te zetten om deze desastreuze oorlog tegen de
drugshandel te staken en te zoeken naar alternatieven voor de boeren in
Midden-Amerika. ,,TNI is geen academisch instituut'', benadrukt Biekart.
,,Al het onderzoek wordt gedaan ter ondersteuning van campagnes of het
ontwikkelen van alternatieve visies. Academische studies op de
universiteiten hebben vaak geen binding met de werkelijkheid, bij ons moet
dat wel het geval zijn.''
Biekart's activistische wortels liggen in de Amsterdamse kraakbeweging. Hij
was in 1981 mede-oprichter van bluf!, maar vond het na drie jaar tijd voor
iets anders en vertrok naar Nicaragua. Sindsdien houdt hij zich vooral bezig
met Latijns Amerika. Op dit moment doet hij onder meer onderzoek naar de
particuliere steun vanuit Europa aan oppositiegroepen in Latijns Amerika.
,,Ondanks de goede bedoelingen is veel hulp niet meer dan a-politieke
liefdadigheid'', zegt Biekart. ,,Veel particuliere
ontwikkelingshulporganisaties als Artsen zonder Grenzen en Foster Parents
Plan houden vooral de eigen organisatie in stand, maar hun bijdrage aan de
democratisering in Latijns Amerika en elders is gering. Bovendien
veroorzaken zij passiviteit bij hun donateurs. Die maken geld over en laten
de organisatie het werk opknappen en denken dat ze hun bijdrage aan een
betere wereld wel voldoende hebben geleverd. Maar het probleem ligt vooral
hier in Europa en Nederland. Als je hier niks verandert op het gebied van
consumptie en milieu dan heeft die ontwikkelingshulp geen zin. Er is een
verandering van mentaliteit nodig. Je moet hier zelf initiatieven
ontwikkelen. Met TNI proberen we deze ideeën ter discussie te stellen binnen
hulporganisaties als de NOVIB en ICCO. Men blijkt er ook wel gevoelig
voor.''

Internationalisme
Ondanks dat het TNI voor haar financiële middelen afhankelijk is van clubs
als de Novib en ICCO, schuwt ze de kritiek op deze organisaties niet. TNI
verricht ook nauwelijks onderzoek in opdracht van anderen, maar bepaalt zelf
haar agenda en zoekt daar financiers bij, niet andersom. Het grootste deel
van haar financiële middelen krijgt ze van de Samuel Rubin Foundation,
vernoemd naar de in 1978 overleden Amerikaanse zakenman die ook het pand in
Amsterdam voor hen heeft gekocht.
TNI werd in 1974 door de Pakistaan Eqbal Ahmad in Amsterdam opgezet als
dependance van het in Washington gevestigde Institute for Policy Studies
(IPS). Dit instituut werd in 1961 opgericht door twee medewerkers van
president Kennedy die vonden dat hij niet ver genoeg ging in zijn beleid op
het gebied van ontwapening en burgerrechten. Het IPS had behoefte aan een
zusterinstituut buiten de VS dat zich vooral met de Derde Wereld
problematiek bezig zou gaan houden. ,,Men vond het beter dat werk niet in
het hart van het imperialistische monster te verrichten'', vertelt Biekart.
,,Omdat Nederland als het meest vrije land in Europa werd gezien en dit pand
aan de Paulus Potterstraat beschikbaar was, viel de keus op Amsterdam.''
Minstens een keer per jaar komen de fellow-leden hier bij elkaar om te
brainstormen over internationale politieke onderwerpen als de WTO, de
schuldencrisis, de NAVO, de crisis in Azië, Oost-Timor, enzovoorts. Biekart:
,,Meestal kiezen we een onderwerp uit waar we het uitgebreid over willen
hebben. We nodigen ook nog wat andere mensen uit die hier veel over weten.
De bijeenkomsten zijn een soort brainstormsessies die moeten uitmonden in
een bepaalde campagne of onderzoeksvoorstel. Maar soms is het ook minder
concreet en gaat het er om de ideeën aan te scherpen.''
Centraal in de filosofie van het TNI staat het internationalisme. Dit zou je
volgens Biekart kunnen omschrijven als een antwoord op de globalisering.
,,Hoe kan je verder denkend dan je eigen land in verbinding met andere
mensen nadenken over een reactie op globalisering. De progressieve
bewegingen in de wereld zullen een antwoord op de globalisering moeten
formuleren. Een goed idee, voorstel of uitgewerkt plan is altijd de essentie
geweest van elke tegenbeweging. Daar moet je gezamenlijk over nadenken en
van gedachten wisselen. TNI probeert daar een rol in te spelen door mensen
met elkaar in contact te brengen. ''
Internationalisme houdt echter niet in dat je alleen nog maar op
internationaal niveau actief bent. Biekart: ,,Je kunt op elk niveau strijd
leveren. Het is net zo belangrijk bij de VN te lobbyen als te demonstreren
in je eigen stad. In Latijns Amerika zie je een tendens om op locaal niveau
dingen te proberen omdat het op nationaal niveau niet gelukt is. Het lukte
links niet de verkiezingen te winnen en er heeft een enorme verrechtsing
plaatsgevonden. Terwijl er op locaal niveau in Brazilië, Uruguay en El
Salvador wel veel tot stand is gebracht. TNI probeert dan die mensen bij
elkaar te halen om ervaringen uit te wisselen wat kan leiden tot een
onderzoek, boek, conferentie, campagne of iets dergelijks.''

Pinochet
Met het festival in de Balie wil TNI vooruitkijken naar de volgende eeuw.
Centrale onderwerpen zijn de Navo na Kosovo en de economische globalisering,
met name de WTO. Behalve het inventariseren van de politieke dilemma's rond
deze thema's wil men ook de rol van het activisme en internationale verzet
aan de orde stellen. Op zaterdag 13 november zullen tijdens de Temporary
Autonomous Zone talloze activisten uit alle windstreken in sessies van
vijftien minuten hun activiteiten toelichten.
De vrijdagochtend in de Balie staat in het teken van de zaak Pinochet. ,,De
Pinochet-case heeft voor ons een bijzondere betekenis'', zegt Biekart. ,,De
tweede directeur van TNI, Orlando Letelier, was minister van Buitenlandse
Zaken onder Allende en na de staatsgreep van Pinochet gevlucht naar de
Verenigde Staten. In 1976 werd hij in Washington samen met zijn secretaris
door een bomaanslag vermoord in opdracht van de Chileense geheime dienst.
Uit het boek  Assasination on Embassy Row (1980) van TNI-fellow Saul Landau
blijkt dat Pinochet van deze moord op de hoogte was.''
Het initiatief voor de vervolging van Pinochet, kwam van familieleden
waaronder Orlando's weduwe Isabelle Letelier en mensenrechtenactivisten als
Juan Garces en Saul landau. Zij wisten dat het mogelijk was om vanuit Spanje
een aanklacht in te dienen tegen Pinochet wegens misdaden tegen de
menselijkheid. TNI heeft samen met IPS vooral voor de publiciteit gezorgd
over dit proces en een hele reeks bijeenkomsten in Amsterdam, Engeland,
Washington georganiseerd om er aandacht aan te geven. Ook onderhoudt ze een
webpagina over het verloop van de zaak.
Biekart: ,,Het belang van de Pinochet-case is dat het een precedent kan
vormen. Als Pinochet wordt veroordeeld kunnen voormalige dictators voortaan
niet zo eenvoudig meer vrij rondreizen. Niet dat ze hierdoor voortaan hun
wandaden zullen laten, maar ze moeten toch uitkijken met het verlaten van
het land dat ze bezoeken. Tijdens de conferentie willen we de implicaties
hiervan inventariseren.''
Parallel aan het festival is er in filmhuis Cavia tot 14 november een
retrospectief van het werk van Saul Landau. Landau maakt al sinds de jaren
zestig filmdocumentaires over talloze politieke onderwerpen en is als fellow
verbonden aan het TNI. Biekart: ,,Landau is iemand die vindt dat je er in de
eerste plaats voor moet zorgen dat je boodschap over komt. Daarom schrijft
hij geen gedegen, dikke boeken en rapporten maar columns en maakt hij radio
en film. Het is iemand die op een compacte manier een duidelijke analyse
neer kan zetten. Dat is een kunst. Dat is ook het inspirerende van het werk
hier, interessante mensen ontmoeten.''

Freek Kallenberg

Trans National Institute, Paulus Potterstraat 20, 1071 DA Amsterdam. Tel:
020-6626608 Fax: 020-6757176 E-mail: tni@tni.org Internet: www.tni.org


--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.